کانکتور pci-e چیست و چه ویژگی ها و انواعی دارد و در کجا استفاده می شود ؟

کانکتور pci-e یک ابزار برای اتصال دستگاه‌های پرسرعت به مادربرد سیستم‌های رایانه‌ای است. هر مادربرد سیستم‌های رایانه‌های رومیزی دارای شیارهایی است که به آن‌ها کانکتور pci-e گفته می‌شود. عمده ترین کاربرد این کانکتور‌ها اتصال کارت‌های گرافیک است. همچنین کارت‌های شبکه نیز در این کانکتور‌ها قرار می‌گیرند.

امروزه کاربرد کانکتور‌های PCI-e در سیستم‌های رایانه‌ای رشد بسیار بالایی داشته است. انواع ابزارها و دستگاه‌ها را می‌توان به این کانکتور‌ها متصل کرد. انواع کارهای شبکه با سیم، انواع کارت‌های شبکه Wi-Fi، انواع‌هارد‌های SSD و انواع کارت‌های گرافیک پرقدرت را می‌توان در این کانکتور‌ها قرار داد.

کانکتور pci-e در پیکربندی‌های مختلف بر روی مادربردها قرار می‌گیرد. این پیکربندی‌ها عموماً بر اساس سرعت کانکتورها محاسبه می‌شود. به همین دلیلی ما شاید کانکتور‌های x1, x4, x8, x16, x32 بر روی مادربردها هستیم. هر عدد بعد از X نشان دهنده تعداد خط‌ها و شیارهای کانکتور است. در واقع یک کانکتور 1x دارای یک خط برای انتقال اطلاعات با سرعت 1 بیت است.

کانکتور x2 دارای دو خط برای انتقال اطلاعات است و به همین ترتیب تا کانکتور x32 می‌توان ادامه داد. شما می‌توانید ابزارهایی با سرعت انتقال داده 1x را در کانکتور‌های با سرعت بالاتر قرار دهید اما این ابزارها تنها می‌توانند از همان مقدار سرعت مشخص شده خود استفاده کنند و مابقی سرعت کانکتورها بی‌استفاده باقی می‌ماند. برعکس این موضوع نیز صادق است و اگر بر روی یک کانکتور X4 یک قطعه با سرعت X8 نصب شود تنها مقدار سرعت X4 را استفاده می‌کند و سرعت استفاده از قطعه به نصف کاهش پیدا می‌کند. امروزه پر سرعت‌ترین ابزارها برای استفاده در کانکتورها کارت‌های گرافیک هستند که با سرعت X16 فعالیت می‌کنند.

کانکتور pci-e چیست و چه کاربردی دارد؟

امروزه استاندارد استفاده شده برای کانکتور pci-e در سه نسل مختلف استفاده شده است و نسل اول کانکتور‌های PCI که به کانکتور‌های PCIe 1.0 معروف بودند. این نسل از کانکتور‌ها دارای سرعت و قدرت کمی بودند. کارت‌های گرافیک عرضه شده در این نسل کم حجم و باقدرت پایین بودند. بعد از مدتی نسل جدید کارت‌های گرافیک با نسل جدیدی این کانکتور به وجود آمد این نسل را PCIe 2.0 نامیدند. در این نسل کارت‌های گرافیک قدرتمندتر شدن و سرعت و توانایی بالایی از خود نشان دادند. بعدها نسب سوم کانکتور‌های PCI-e به وجود آمد که ما شاهد حضور پر قدرت کارت‌های گرافیک باقدرت‌های فوق بالا بودیم. سرعت این کارت‌های گرافیک خارق‌العاده بود. از سال 2017 به بعد نسل جدید کانکتور‌های PCI-e با نام PCIe 4.0 شروع به فعالیت کرد. این کانکتور‌ها توانایی انتقال 64 گیگابایت را دارا بودند که در نوع خود بسیار عالی بود. فرآیند ارتقاء سرعت کانکتور pci-e ادامه پیدا کرده است و در حال حاضر ما در نسل پنجم این کانکتور‌ها هستیم. در سال 2019 رسماً از کانکتور‌های PCIe 5.0 نسل پنجم رونمایی شده است و این کانکتور‌ها قادر به انتقال اطلاعات با سرعت 128 گیگابایت بر ثانیه می‌باشند.

 با توجه به بهبود سرعت کانکتور‌ها در نسل‌های جدیدی نیاز کانکتور‌ها به اتصالات برق برای تأمین نیروی برق و پاور مورد نیاز قطعات سخت‌افزاری مانند کارت‌های گرافیک به‌شدت احساس می‌شد. به همین دلیل کانکتور‌های نسل جدید دارای ورودی‌های برق مجزا می‌باشند که این برق را مستقیماً از منبع تغذیه سیستم یا همان پاور سیستم دریافت می‌کنند. امروزه از کانکتور pci-e 6 پین و کانکتور pci-e 6+2 پین در مادربردهای پیشرفته استفاده می‌شود. شماره پین‌ها در واقع نمایانگر پین‌های پایه اتصال برق به این کانکتورها می‌باشد. اتصال برق جداگانه به این کانکتورها به معنای این است که این کانکتور‌ها از قدرت و توان مصرفی بسیار بالایی برخورد هستند به همین دلیلی نیاز به یک منبع برق جداگانه دارند که این منبع برق از طریق پاور سیستم به‌صورت مستقیم و بااتصال مستقیم به قطعه سخت‌افزاری تأمین می‌شود. امروزه کانکتور‌های نسل پنجی که با نام PCIe 5.0 نیازمند ورودی بزرگی از برق به سیستم می‌باشند.

کانکتور pci-e 6 پین چیست و چه کاربردی دارد؟

کانکتور‌های قرار گرفته بر روی مادر بود قادر به انتقال برق تا 75 وات می‌باشند. اگر کارت‌های گرافیک قرار گرفته بر روی این کانکتورها به برقی بیش از 75 وات باید از کانکتور‌های برق جداگانه استفاده کنند. کانکتور pci-e 6 پین توانایی انتقال برق تا 75 وات را فراهم می‌کند این به این معنی است که یک کانکتور PCi-e اگر به‌صورت کانکتور pci-e 6 پین استفاده شود توانایی انتقال برق به کارت گرافیک تا 150 وات را فراهم می‌کند. این مقدار برای اکثر کارت‌های گرافیک امروزی بسیار مناسب و کافی است. امروزه اکثر کارت‌های گرافیک تولید شده توسط شرکت‌های NVidia و AMD دارای کانکتور pci-e 6 پین می‌باشند.

کانکتور pci-e 6+2 پین چیست و چه کاربردی دارد؟

امروزه استفاده از کارت‌های گرافیک قوی برای انجام بازی‌ها در آخرین تنظیمات رشد قابل قبولی داشته است. برای استفاده از این کارت گرافیک‌های قدرتمند شما باید منبع برق مناسب آن‌ها را تأمین کنید. همان‌طور که گفته شد این دسته از کانکتورها دارای برق 75 وات می‌باشند. برای تأمین مابقی برق مورد نظر کارت‌های گرافیک به کانکتور pci-e 6+2 پین مجهز شده‌اند. با استفاده از کانکتور pci-e 6+2 پین کارت‌های گرافیک می‌توانند تا حداکثر 225 وات برق اضافه را دریافت نکند که این مقدار آب برق استفاده شده بر روی کانکتور به مقدار 300 وات می‌رسد. کارت‌های گرافیک فوق قوی عرضه شده در این روزها با این مقدار برق می‌توانند به‌راحتی فعالیت‌ها و پردازش‌های سنگین خود را به‌راحتی انجام دهند.

برای اتصال برق به کانکتور pci-e 6+2 پین و کانکتور pci-e 6 پین شما باید از کابل‌های مخصوص آن‌ها استفاده کنید و این کابل‌ها بر اساس تعداد پین‌ها در مدل‌های مختلف عرضه می‌شوند. یک قسمت از این کابل مستقیم به کانکتور قرار گرفته بر روی کارت گرافیک متصل می‌شود و بخش دیگران به خروجی برق گرفته شده از پار متصل می‌شود. بعضی از پاورهای حرفه‌ای خود جداگانه کانکتور pci-e 6 پین و کانکتور pci-e 6+2 پین را در بین کابل‌های خود دارند.

سوالات متداول

• از کجا متوجه سرعت کانکتور pci-e شویم؟

سرعت این کانکتور بر روی دفترچه راهنمای مادربرد ها نوشته شده است. هر مادربرد دارای تعدادی کانکتور است که سرعت هر کدام از آن‌ها روی آن درج شده است.

• آیا می‌توان دو کارت گرافیک را در کانکتور‌های PCI-e قرار داد؟

بله مادربردهای حرفه‌ای که برای استفاده بازی‌های رایانه‌ای تولید می‌شوند قادر هستند که تا تعداد سه و در بعضی مدل‌ها تا چهار کارت گرافیک را در کانکتور pci-e خود قرار دهند. در هنگام خرید این مدل مادربردها باید دقت کنید که سرعت کانکتور‌های کارت گرافیک حداقل x16 باشد تا بتواند از حداکثر قدرت کارت گرافیک استفاده کنند.

• آیا تمام کانکتور‌های PCI-e شبیه به هم هستند؟

خیر کانکتور‌های PCI-e مخصوص کارت‌های گرافیک از بقیه کانکتور‌ها بزرگ‌تر هستند چرا که سرعت مورد نیاز برای آن‌ها x16 است و اندازه مابقی کانکتور‌ها به‌مراتب کوچک‌تر از کانکتور کارت گرافیک می‌باشد.

• برق کانکتور‌های PCI-e چگونه تأمین می‌شود؟

برق اصلی این کانکتورها از طریق مادربرد تأمین می‌شود. امروزه فقط از نمونه های مخصوص کارت گرافیک هستند که ممکن است به برق بیشتری نیاز داشته باشد این برق بیشتر از طریق اتصال مستقیم برق به کارت گرافیک در محل‌های تعبیه شده بر روی کارت گرافیک تأمین می‌شود.