پورت sata چیست؟ و چه کاربردی در انتقال داده ها دارد؟

از آنجا که امروزه افراد برای دستیابی به سرعت بیشتر برای ذخیره سازی اطلاعات از درایورهای SSD استفاده می کنند اما همچنان بسیاری از سیستم ها از پورت sata پشتیبانی می کنند. پورت sata مخفف عبارت Serial Advanced Technology Attachment و به معنای تکنولوژی ارتباطی پیشرفته است که برای برقراری ارتباط ابزارهای ذخیره سازی داده ها از قبیل دیسک سخت و درایو نوری به گذرگاه میزبان می باشد.

پورت sata یک استاندارد IDE مخفف عبارت Integrated Drive Electronics می باشد که توسط کابل ها و کانکتورها به دستگاه  های ذخیره سازی اطلاعات و از طرف دیگر به مادربرد وصل می شوند و امکان انتقال اطلاعات و داده ها را فراهم می کند.

منظور از دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات می توان به Hard disk ها، CD drives و DVD drive ها اشاره کرد. این نوع دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات توسط کابل sata به مادربرد وصل می شوند و انتقال اطلاعات و داده ها را انجام می دهند. لازم به ذکر است که پروتکل sata از مجموعه دستورات ATA استفاده می کند. حال ممکن است برایتان سوال پیش آید که اسلات sata چیست؟ اسلات sata برای اتصال کابل sata به motherboard استفاده می شود که این کابل را می توان همراه هارد یا درایو CD و DVD پیدا کرد.

تاریخچه پورت sata

پورت sata در سال 2000 میلادی به منظور ارائه چندین مزیت نسبت به PATA از قبیل کاهش سایز کابل و هزینه (هفت هادی به جای 40 یا 80) ، تعویض گرم بومی، انتقال سریعتر داده از طریق نرخ سیگنالینگ بالاتر و بیشتر انتقال کارآمد از طریق پروتکل صف بندی I/O (اختیاری) اعلام شد. مشخصات سازگاری پورت sata از سازمان بین المللی sata (SATA-IO) نشات گرفته است.

قبل از معرفی پورت sata در سال 2000 میلادی، PATA به سادگی با عنوان ATA شناخته می شود که نام AT Attachment (ATA) پس از انتشار کامپیوتر شخصی IBM، در سال 1984 میلادی که بیشتر به عنوان IBM AT شناخته می شود، سرچشمه گرفت. آداپتورها و دستگاه های میزبان SATA از طریق کابل سریالی با سرعت بالا بیش از دو جفت هادی ارتباط برقرار می کنند ولی در مقابل PATA از یک باس داده 16 بیتی گسترده با بسیاری از سیگنال های پشتیبانی و کنترل اضافی استفاده می کند و همگی در فرکانس بسیار کمتری کار می کنند.

برای اطمینان از سازگاری به عقب با نرم افزار و برنامه های قدیمی ATA ،SATA  از همان مجموعه های اصلی ATA و ATAPI  به عنوان دستگاه های ATA استفاده می کند. پورت sata جایگزین پورت PATA در رایانه های رومیزی و لپ تاپ ها شده است. سهم استفاده از پورت sata در رایانه های رومیزی بازار 99 درصد در سال 2008 میلادی بود و PATA  بیشتر برای استفاده از پورت ساتا جایگزین شده است. از پورت PATA برای کاهش استفاده از برنامه های صنعتی و جاسازی در فضای ذخیره سازی CompactFlash (CF) استفاده می کنند.

ویژگی های پورت ساتا

ویژگی های پورت sata عبارتند از:

• اتصال گرم (hot-Plug): پس از وصل کردن دستگاه از طریق پورت sata به صورت عادی کار می کند که بسته به سیستم عامل و host ممکن است ابتدا طوری تنظیم گردد که داغ شود. بر خلاف PATA هر دو پورت sata و esata از طریق طراحی اتصال گرم پشتیبانی می کنند اما با این حال این ویژگی به پشتیبانی مناسب در host، دستگاه (درایو) و سطح سیستم عامل نیاز دارد. به طور کلی دستگاه های sata نیازهای اتصال گرم دستگاه را برآورده می کنند و بیشتر آداپتورهای میزبان sata از این عملکرد پشتیبانی می کنند. برای eSATa اتصال گرم فقط در حالت AHCI پشتیبانی می شود و حالت IDE از اتصال گرم پشتیبانی نمی کند.
• یکی دیگر ویژگی های پورت sata، رابط کنترل پیشرفته میزبان(Advanced Host Controller Interface) و یا AHCI می باشد که یک رابط کنترل کننده میزبان باز می باشد که توسط اینتل منتشر و استفاده می شود که به استاندارد de facto تبدیل شده است و این امکان را برای کاربر فراهم می کند تا از ویژگی های پیشرفته sata مانند hot-plug و صف فرمان NCQ استفاده کند. لازم به ذکر است که اگر AHCI توسط مادربرد و چیپست فعال نباشد ، کنترلرهای SATA معمولا در حالت IDE عمل شبیه سازی را انجام می دهند که اجازه نمی دهد تا به ویژگی های دستگاه که توسط ATA پشتیبانی نمی شود. درایورهای دستگاه ویندوز که دارای عنوان SATA  هستند، اغلب در حالت شبیه سازی IDE کار می کنند، مگر اینکه صریحاً اعلام کنند که آنها در حالت AHCI  می باشند و یا در حالت RAID یا حالت ارائه شده توسط یک درایور و مجموعه فرمان اختصاصی که اجازه دسترسی به ویژگی های پیشرفته SATA را قبل از AHCI داده است. نسخه های مدرن مایکروسافت ویندوز، Mac OS X ، FreeBSD ، لینوکس با نسخه 2.6.19 به بعد و همچنین Solaris و OpenSolaris ، از AHCI پشتیبانی می کنند اما سیستم عامل های قبلی مانند ویندوز XP این کار را انجام نمی دهند.

ورژن های پورت ساتا

ورژن های ویرایش شده پورت sata معمولا با یک خط تیره و به دنبال آن اعداد رومی تعیین می شوند، به عنوان مثال. “SATA-III” برای جلوگیری از سردرگمی همیشه مثلا به صورت SATA 6 Gbit / s نمایش داده می شوند. به طور کلی ورژن های پورت sata به شرح زیر می باشد:

• Sata 1: اولین ورژن پورت sata می باشد که سرعت و پهنای باند به ترتیب 5 Gb/s و 150 MB/s است.
• Sata 2: در این ورژن تکنیک صف بندی NCQ به sata اضافه شد که منجر به افزایش سرعت اجرای دستورات می شود و سرعت و پهنای باند این ورژن به ترتیب 3 Gb/s و 300 MB/s است.
• Sata 3 : در این ورژن علاوه بر تغییرات جزیی در تکنیک صف بندی، تغییر اصلی این ورژن نسبت به ورژن قبلی سرعت انتقال اطلاعات می باشد که معادل 6 Gb/s و پهنای باند نیز 600 MB/s است.

تفاوت بین پورت sata و IDE

عملکرد هر دو پورت ساتا و IDE شبیه به یکدیگر می باشد اما در این قسمت قصد داریم تفاوت های بین پورت ساتا و IDE  را بیان کنیم که عبارتند از:

• لازم است بدانید که IDE ورژن قدیمی تر از پورت ساتا است که پورت ساتا ساده تر و راحت می باشد و پیچیدگی کمتری دارد.
• کابل های IDE معمولا دارای 40 پین می باشند که می توانند به 2 درایو وصل شوند در حالی کابل های sata، 7 پین دارند و تنها امکان اتصال به 1 درایو وجود دارد.
• رابط IDE به طور موازی ولی رابط sata به طور سریال (پشت سر هم) اجرا می شود که سریع تر است.
• Sata از فناوری های جدیدتری استفاده می کند و می تواند اطلاعات را با سرعت بالاتری انتقال دهد. به طوری که سرعت انتقال داده در sata، 150 Mbps می باشد در حالی سرعت انتقال اطلاعات در IDE، تنها 33 MBps است.

سوالات متداول

1. منظور از پورت sata چیست؟

پورت ساتا برای انتقال اطلاعات به کار می رود که برقراری اتصال دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات به مادربرد را فراهم می کند.

2. Sata مخفف چه عبارتی و به چه معنایی می باشد؟

پورت sata مخفف عبارت Serial Advanced Technology Attachment و به معنای تکنولوژی ارتباطی پیشرفته می باشد.

3. ورژن های پورت ساتا را نام ببرید؟

ورژن های پورت ساتا عبارتند از: sata 1، sata 2 و sata 3 .